در طراحی سیستم سرمایش ، گرمایش و تهویه مطبوع مراکز تفریحی و سالن های غذا خوری علاوه بر مسائلی که در هنگام تامین شرایط آسایش در سایر کاربری ها با آن مواجه هستیم ، عوامل اختصاصی دیگری نیز دخالت دارند

معیارهای طراحی سیستم تهویه برای مراکز تفریحی و سالن های غذا خوری :

۱ . به دلیل وجود وسایل گازسوز ، الکتریکی و تجهیزات مصرف کننده بخار و نیز حضور افراد و غذا در این مراکز ، مقدار بار حرارت محسوس و نهان زیاد است.

۲ . وقتی تردد مشتریان زیاد باشد ، مقدار نفوذ هوای خارج به داخل نیز زیاد خواهد بود.

۳ . بارهای رطوبت و حرارت داخلی به دلیل وجود افراد ، موتورهای الکتریکی ، روشنایی ها ، وسایل آشپزخانه و نفوذ هوای خارج به وجود می آید. برای مشتریان و کارکنان باید محاسبات جداگانه ای انجام داد. مقدار بار محسوس و نهان افراد نشسته یا درحال کار ، متناسب با درجه حرارت داخل ساختمان است زیرا در مورد هر دو گروه با کاهش درجه حرارت اتاق ، نسبت حرارت نهان به محسوس کاهش خواهد یافت.

۴ . هودها که برای انتقال حرارت از دستگاه ها استفاده می شوند ، می توانند مقدار بارهای نهان را تا حد قابل ملاحظه ای کاهش دهند. در بسیاری از رستوران ها مقدار بار ناشی از نفوذ هوای خارج قابل ملاحظه است زیرا زمان اقامت افراد کوتاه و تعداد دفعات باز و بسته شدن درب ها زیاد است. علاوه بر این هوای جایگزین لازم برای جایگزینی هوای تخلیه شده توسط هودها نیز باعث افزایش بیشتر بار هوای تازه خواهد شد. در صورت امکان در ورودی ها باید از درب های گردان و هشتی های جداکننده هوای داخل و خارج استفاده کرد.

۵ . تراکم زیاد افراد ، غذا و وجود بوی دخانیات نیازمند سیستم مناسب تامین هوای تازه و تخلیه هوا می باشد.

۶ . استفاده از کنترل مرحله ای (مدولار) برای تاسیسات برودتی موجب می گردد در هنگام بارهای کم ، عملکرد سیستم اقتصادی تر و رضایت بخش تر باشد.

۷ . تخلیه هوا از قسمت سقف باعث تخلیه دود و بو می شود.

۸ . در رستوران های کوچک معمولا از سیستم های انبساط مستقیم استفاده می شود.

۹ . به دلیل زیاد بودن مقدار بارهای نهان داخلی نیاز به رطوبت زنی نیست.

۱۰ . با استفاده از تجهیزات بازیافت حرارت نوع هوا به هوا می توان مقدار انرژی مورد نیاز برای گرم و سرد کردن هوای تازه را کاهش داد. باید دقت شود که بخار روغن موجود در هوای تخلیه شونده بر روی تجهیزات بازیافت حرارت تقطیر نگردد.

۱۱ . غالبا به دلیل محدودیت جا و طرح معماری و ساختمان ، یک نوع از تجهیزات نسبت به سایر انواع ارجحیت خواهند داشت. برای مثال در یک رستوران که بالای هشتی ورودی آن فضای کافی وجود دارد می توان دستگاه های تهویه مطبوع ، کندانسور و اواپراتور آن را در داخل این فضا قرار داد . این امر باعث صرفه جویی در جا می شود. در عین حال هزینه های اولیه و بهره برداری واحد های یکپارچه که در داخل فضای مورد نظر نصب می گردند کمتر است.

۱۲ . برای کافه تریاها و رستوران هایی که مقدار بار سرمایش آنها کمتر از ۱۰ تن است ، تهویه مطبوع با واحدهای یکپارچه اقتصادی تر خواهد بود. برای فضاهای بزرگتر لازم است از تاسیسات مرکزی استفاده شود.

۱۳ . اگر در مراحل اولیه طراحی آشپزخانه هستید ، می توانید تهویه مطبوع آن را با هزینه اندک و به طور موثر انجام دهید. اگرچه معیارهای طراحی آشپزخانه با قسمت غذاخوری تفاوت دارد ولی باید تا حد امکان درجه حرارت آن را کاهش داد. وجود تعداد نسبتا زیاد افراد و غذا در قسمت غذاخوری و آشپزخانه باعث تولید مقدار زیادی بار نهان خواهد شد. بار سرمایش لازم برای حذف این رطوبت اضافی موجب افزایش ظرفیت تاسیسات برودتی ، کویل های سرمایشی و هواساز ها می شود.

۱۴ . با استفاده از واحدهای یکپارچه ، مشروط به آنکه باعث کوران هوا در روی هودها و سایر تجهیزات نشود ، می توان با تولید سرمایش موضعی بازده کارکنان آشپزخانه را بهبود بخشید. حتی هنگامی که درجه حرارت حباب تر هوای خارج زیاد است ، استفاده از سرمایش تبخیری مصالحه ای است بین گران بودن تهویه مطبوع و فقدان شرایط آسایش در آشپزخانه.

۱۵ . در هنگام تعیین شرایط طراحی باید مدت اقامت مشتریان را نیز در نظر گرفت زیرا وقتی درجه حرارت زیاد باشد احساس آسایش آنان در بدو ورود بیشتر از اقامت های طولانی خواهد بود. درجه حرارت رستوران های مجلل معمولا کمتر از کافه تریاها و اغذیه فروشی ها (سوپر مارکت ها) است.

۱۶ . به دلیل وجود هزینه اولیه تجهیزات یا محدودیت های عملکردی ، غالبا نمی توان شرایط طراحی را ایده آل در نظر گرفت. در اکثر رستوران ها به دلیل زیاد بودن نسبت حرارت نهان به محسوس ، جنبه های اقتصادی در هنگام انتخاب تجهیزات رعایت نمی گردد. مگر این که درجه حرارت حباب خشک را کمتر و رطوبت نسبی را بالاتر در نظر بگیریم.

۱۷ . در شرایط نامساعد اقلیمی باید درب های ورودی و خروجی کاملا محافظت شوند و از ایجاد کوران در قسمت غذاخوری جلوگیری کرد. اگرچه استفاده از هشتی می تواند تا حدودی موثر باشد ولی احتمال دارد درب های طرفین هششتی به طور همزمان باز باشند . کاربرد درب های گردان می تواند تا حدودی این کوران و مکش را حذف کند.

۱۸ . ایجاد شرایط آسایش برای کارکنان دشوار است زیرا اختلاف درجه حرارت بین آشپزخانه و سالن غذاخوری زیاد است و کارکنان رستوران در حال حرکت دائم ولی مشتریان نشسته هستند. چون رضایت مشتریان در موفقیت رستوران ها از اهمیت زیادی برخوردار است تامین آسایش آنان از الزامات اصلی است.

۱۹ . یک مشکل اصلی در مراکز غذاخوری ، استفاده از پارتیشن برای تقسیم بندی فضا است. بار تهویه مطبوع قسمت های مختلف پارتیشن بندی شده ممکن است با یکدیگر تفاوت قابل ملاحظه ای داشته باشند و لازم است برای هر قسمت از پارتیشن بندی یک سیستم کنترل مجزا در نظر گرفت.

۲۰ . در تهویه مطبوع مراکز تفریحی و سالن های غذا خوری مخصوصا تهویه مطبوع کافه تریاها و اغذیه فروشی ها باید سیستم توزیع هوا به گونه ای باشد که بوی غذا از پیشخوان به قسمت مشتریان نفوذ نکند. بدین منظور لازم است هوا به درون قسمت مشتریان (غذاخوری) تغذیه و از قسمت پیشخوان تخلیه شود. همچنین باید هوای تخلیه شونده مقداری از حرارت حاصل از اجاق ها ، قهوه جوش و سایر تجهیزات گرمازا را جذب و دفع کند تا ضمن به حداقل رساندن احساس نارضایتی مشتریان و کارکنان ، مقدار بار تهویه مطبوع نیز کاهش یابد. مقدار این بارها در کافه تریاها و سوپر مارکت ها غالبا بیشتر از رستوران ها است.

۲۱ . موقعیت دهانه های مکش هوای تازه و دهانه تخلیه هوای آشپزخانه باید به گونه ای باشد که از برگشت هوای تخلیه به درون فضای مورد نظر و نیز مزاحمت برای عابرین جلوگیری کند. اگر احتمال برگشت بو به داخل فضای تهویه شده وجود دارد ، باید از فیلترهای کربن فعال ، هواشور ، و یا دستگاه تولید کننده ازون استفاده شود. از بازگردانی هوای قسمت هایی چون آشپزخانه ، رختکن و … باید اجتناب شود مگر اینکه از تصفیه کننده هوا در مسیر برگشت استفاده شده باشد.

مناسب ترین دستگاه ها برای سرمایش ، گرمایش و تهویه سالن های غذاخوری و مراکز تفریحی

۱ . استفاده از سیستم هواساز

معمولا در مراکز تفریحی و سالن های غذاخوری مقدار ضریب حرارت محسوس کم است و باید مقدار نسبتا زیادی هوای تازه به درون آنها تغذیه گردد. بنابرین سیستم های فن کویل در این گونه مراکز کاربردی ندارند و سیستم هواساز مناسب ترین سیستم است. البته مشروط به وجود فضای کافی برای عبور کانال های هوا. این سیستم ساختاری ساده دارد که در آن کار چیلر (یا مینی چیلر در ابعاد کوچکتر) ، سرد کردن آب و کار بویلر (یا پکیج در ابعاد کوچکتر) ، گرم کردن آب است که این آب سرد و گرم به کویل هواساز ارسال می شود تا عمل سرمایش و گرمایش هوا در هواساز صورت بگیرد. انواع فیلترهای مورد نیاز نیز درون دستگاه هواساز نصب می گردد. همانطور که گفته شد ، هوای مطبوع خروجی از دستگاه هواساز با کانال های متعدد در سرتاسر مکان مورد نظر توزیع می شود.