آشنایی با چند مبرد مهم و پر کاربرد در صنعت

R11 : تري کلرو فلوئورو متان (CCl3F)

این مبرد داراي نقطه جوش مثبت ۲۳٫۸ درجه سانتی گراد در فشار ۱ اتمسفر است. از این مبرد علاوه بر استفاده در سیستم های تبرید بعنوان یک حلال جهت شستشو و بعنوان پف دهنده فوم تزریق شده نیز استفاده می گردد . این مبرد مایعی بی رنگ و بی بو و بسیار فرار است بطوري که در مجاورت هوا سریع تبخیر می گردد. تولید این مبرد بر اساس مصوبه انجمن هواي پاك از اول ژانویه ۱۹۹۶ توسط بسیاري از تولید کنندگان متوقف شد.

پس از این سال مبرد HCFC-R123 به عنوان جایگزین مبرد R11 در چیلرهاي سانتریفوژ و HCFC-R141b جایگزین مبرد R11 جهت استفاده در تزریق فوم معرفی گردید. همچنین بر اساس گزارش منتشر شده در سال ۱۹۹۶ توسط NICNAS (National Industrial Chemical Notification and Assessment Scheme) مبرد HCFC-R123 سرطان زا معرفی شده و بر طبق این گزارش اثرات مخرب استفاده از این مبرد بر روي سلامتی پس از گذشت مدت زمان زیادي بروز خواهد کرد.

R12 : دي کلرو فلوئورو متان (CCL2F2)

این مبرد داراي نقطه جوش منفی ۲۹٫۸ درجه سانتی گراد در فشار ۱ اتمسفر و داراي گرماي نهان تبخیر کمی است . وزن مخصوص زیادي دارد بطوریکه وزن مخصوص آن در حالت بخار اشباع ۵ الی ۶ برابر وزن مخصوص آمونیاك است و از این رو افت فشار سیرکولاسیون این مبرد زیاد است.

فرئون ۱۲ و روغن (معدنی) در هم حل می شوند ولیکن در دماهاي پائین ۴۰ – الی ۴۵ – سانتیگراد امکان جدا کردن آن از روغن بواسطه قراردادن سیستم جدا کننده روغن براحتی ممکن است. تولید این مبرد نیز بر اساس استاندارد ARI-700 توسط بسیاري از تولید کنندگان متوقف شد. پس از توقف تولید این مبرد ، مبرد R134a با فرمول شیمیایی C2H2F4 (تترا فلوئورو اتان) به عنوان جایگزین این مبرد معرفی گردید که در فشار ۱ اتمسفر داراي نقطه جوش منفی ۲۶ درجه سانتی گراد است. مبرد R134a جایگزین بسیار مناسبی براي R12 است که اثر تخریبی بر روي لایه ازن از خود بجاي نمی گذارد.

R134a نسبت به R12 رطوبت بیشتري جذب می کند بطوریکه قدرت حل شدن آن در آب در دماي ۲۵ درجه سانتی گراد برابر ۲۸۰۰ ppm می باشد در صورتیکه این عدد براي مبرد R12 برابر ۹۰ ppm است.

از دیگر مبردهاي جایگزین R12 میتوان به R413A ، R414A و R414B نیز اشاره کرد.

R22 : منوکلرو دي فلوئورو متان (CHCLF2)

این مبرد در فشار ۱ اتمسفر داراي نقطه جوش منفی ۴۰٫۸ درجه سانتی گراد است و بطور وسیعی در سیستم هاي خانگی تجاري و صنعتی استفاده می شود . به ازاي حجم جابجائی یکسان کمپرسور، ظرفیت برودتی مبرد R22 تقریبا ۶۰ % بیشتر از مبرد R12 است. همچنین فشار کار و دماي آدیاباتیک این مبرد نیز نسبت به مبرد R12 بیشتر است . تولید این مبرد تا سال ۲۰۳۰ توسط تولیدکنندگان مبرد ادامه خواهدیافت.

R502 (R22/R115)

این مبرد مخلوطی از دو مبرد R22 به نسبت ۴۸٫۸ درصد و R115 به نسبت ۵۱٫۲ درصد است.

فشار کار سیستم با مبرد R502 کمی بیشتر از فشار کار سیستم با مبرد R22 است. نقطه جوش R502 در فشار ۱ اتمسفر برابر منفی ۴۵٫۴ درجه سانتی گراد است.

تولید این مبرد نیز طبق استاندارد ARI-700 توسط بسیاري از تولید کنندگان متوقف شده است.

مبردهایی از قبیل R404A , R403B , R507 را به عنوان جایگزین این مبرد ، می توان استفاده نمود.

مبردهاي سري ۹

این مبردها در سال ۲۰۰۰ براي اولین بار توسط دو کمپانی سازنده مبردها Dupont و Rhodia تولید و به بازار عرضه شدند. معروف ترین مبردها از این خانواده سه مبرد با نامهاي ۴۹ (R134A) – 59 (R417A) – 69 (R403B) هستند که هر سه از دسته HFC ها بوده و مقدار عددي پارامتر ODP آنها برابر عدد صفر است . از قابلیت چشمگیر این مبردها قابلیت استفاده از آنها با هر سه نوع روغن متداول در بازار ایران (MO , AB , POE) است. همچنین می توان از مبرد ۴۹ بجاي مبرد R12 از مبرد ۵۹ به جای مبرد R22 از مبرد ۶۹ بجاي مبرد R502 استفاده نمود. با توجه به این که لزومی به تخلیه سیستم از مبرد قبلی نیست بلکه می توان از هر یک از دو نوع مبرد نام برده را با هم بطور همزمان و بطور مخلوط استفاده نمود.